|
|
|
|
نقدی بر تفکر انکار مَجاز در قرآن
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
شَهولی کوشوری کیامرث
|
|
منبع
|
پژوهشنامه نقد ادبي و بلاغت - 1394 - دوره : 4 - شماره : 2 - صفحه:69 -86
|
|
|
|
|
چکیده
|
برای درک مفاهیم قرآن و رسیدن به مفهوم باطنی آیاتش، دو واژه «حقیقت» و «مَجاز» دست‌کم از قرن دوم هجری به عرصه ادبیات قرآنی وارد شده و در مقابل هم قرار گرفته‌اند. واژه مجاز را نخستین بار ارسطو تعریف کرد، ولی آن اصطلاح در جهان اسلام، از قرن سوم تا قرن پنجم، بر سه معنای اصطلاحی دلالت داشته‌است: ابتدا به معنای راه و روش بیان معنی آیات و رسیدن به مفهوم آن‌ها بوده، و بعد از آن معنی عام پیدا کرده که مشتمل بر راه‌های بیان سخن بوده‌است، و سرانجام به معنای رایج و اصطلاحی آن در علم بیان به کار رفت که در مقابل اصطلاح بلاغی حقیقت قرار دارد؛ یعنی «کلمه‌ای است که در غیر معنی موضوع‌له خود در اصطلاح تخاطب به کار رود، درحالی‌که با قرینه‌ای همراه است که مانع اراده معنای اصلی آن می‌شود». از زمان بروز معنای سوم، بعضی، مجاز را به طور کلی و بعضی آن را درخصوص صفات خداوند و بعضی وجود آن را در کلام الهی منکرند. سلفی‌ها و ظاهرگرایان منکر وجود مجاز در قرآن‌اند؛ ابن‌تیمیه از بارزترین آن‌هاست و اعتقاد دارد بحث حقیقت و مجاز، باطل، و همه کلام خدا و رسول(ص) حقیقت است. در مقابل این تفکر، جمهور علمای لغت و علم بلاغت و اصول و تفسیر، با دلایل نقلی و عقلی بر این باورند که انکار مجاز در قرآن و زبان، از روی جهالت و لجاجت و یا مغرضانه بوده‌است و پایه علمی ندارد.
|
|
کلیدواژه
|
مجاز ,حقیقت ,قرآن ,ظاهرگرایان ,ابن تیمیّه ,Trope ,Reality ,Quran ,Apparentists ,Ibn – Taymiyyah
|
|
آدرس
|
دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه, استادیار زبان و ادبیات عرب دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
kiamars1344@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Authors
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|